سیستم های اطفای حریق گازی
در حریق هایی که استفاده از عامل های دیگر اطفای حریق مانند آب، فوم و پودر خساراتی را به تاسیسات مورد حفاظت وارد آورده و یا پسماند حاصل از عامل اطفای حریق باعث قطع طولانی مدت ادامه فعالیت کسب و کار مربوطه می شود، استفاده از سیستم های گازی مهمترین راهکار مبارزه با حریق می باشد. از آن جمله می توان به حفاظت اتاق های برق، اتاق های سرور، اتاق های کنترل، آرشیو نگهداری اسناد و مدارک، اتاق های ترانس، اتاق اسپری رنگ و غیره اشاره نمود. مکانیزم های عملکرد این سیستم ها عبارتند از کاهش سطح اکسیژن مورد نیاز برای بقای حریق (رقیق کردن اکسیژن)، سرد نمودن حریق و کاهش رادیکال های آزادی که باعث گسترش حریق می شوند.
این سیستم ها بر اساس نوع گاز استفاده شده در فرآیند اطفای حریق به سه دسته کلی تقسیم می شوند:
سیستم اطفای حریق با استفاده از گاز CO2
گاز CO2 دارای خواص منحصر بفردی از قبیل نارسانایی الکتریکی، ایجاد سرما در هنگام تخلیه، بدون بو و بدون برجای گذاشتن هرگونه پسماند پس از تخلیه می باشد. همین خواص بعلاوه در دسترس بودن و ارزان بودن شارژ مجدد این گاز بدلیل مصارف عمده صنعتی دیگر در جوشکاری و صنایع نوشیدنی، این گاز را به عنوان اولین گزینه استفاده از سیستم های اطفای حریق گازی مطرح می نماید. البته باید به این نکته توجه داشت که این گاز برای انسان خطرناک و سمی بوده و کارگذاری این سیستم در نواحی که افراد در آن تردد یا حضور دارند به هیچ وجه توصیه نمی گردد و در صورت استفاده باید تمامی سیستم های ایمنی مورد نظر استاندارد در تعبیه سیستم پیش بینی گردد.
این گاز بطور معمول در سیلندرهای فلزی فشار بالا با حجم 67 لیتر و فشار تست 250 بار ذخیره شده و با استفاده از شیرآلات اتوماتیک برقی و پنوماتیک در زمان نیاز وارد لوله کشی تخلیه شده و از نازلها در محل تخلیه می شوند.
استاندارد مرجع طراحی این سیستم ها استاندارد NFPA-12 بوده و این سیستم برای دوحالت تخلیه Total Flooding و Local plication مناسب می باشد.
سیستم اطفای حریق با استفاده از گازهای خنثی (Inert Gas)
گازهای خنثی نیتروژن و آرگون دارای خواص مشابه گاز CO2 بوده با این تفاوت که برای انسان سمی نیستند. این گازها بیشتر در کشورهایی اروپایی جهت سیستم های گازی اطفای حریق مورد استفاده قرار می گیرند. گاز مورد نیاز جهت شارژ اولیه و مجدد در دسترس می باشد. این گازها با وجود اینکه برای انسان سمی نیستند ولی بدلیل کاهش سطح اکسیژن محیط، باید با رعایت سیستم های ایمنی مورد نظر استاندارد مورد استفاده قرار گیرند.
این گازها بطور معمول در سیلندرهای فلزی فشار بالا با حجمهای مختلف و فشارهای کاری 200 بار و 300 بار ذخیره شده و با استفاده از شیرآلات اتوماتیک برقی و پنوماتیک در زمان نیاز وارد لوله کشی تخلیه شده و از نازلها در محل تخلیه می شوند. فشار تخلیه در سر نازل ها در این سیستم بالاست لذا ممکن است در پاره ای از موارد در صورت عدم محاسبات دقیق باعث آسیب به المان های ساختمان محل اطفا شود. در برخی نواحی حساس به صدا (هارد دیسک های ذخیره اطلاعات)، صدای زیاد حاصل از تخلیه گاز موجب آسیب خواهد شد لذا بایستی در این نواحی از نازل های تخلیه مخصوص با خنثی کننده صدا استفاده نمود.
سیستم های موجود در بازار شامل 100% نیتروژن، 100% آرگون و ترکیب 50% نیتروژن و 50% آرگون می باشند.
استاندارد مرجع طراحی این سیستم ها استاندارد NFPA-2001 بوده و این سیستم تنها برای حالت تخلیه Total Flooding مناسب می باشد.
سیستم اطفای حریق با استفاده از گازهای هالوکربن (Halocarbon Gases)
گازهای هالوکربن ترکیبات شیمیایی بی ضرر برای انسان می باشند که اثر خوبی در اطفای حریق دارند. استفاده از این سیستم ها بیشتر در آمریکای شمالی مرسوم می باشد. انواع گازهای موجود در بازار با برند های تجاری مختلفی می باشد که تعدادی از آنها بشرح ذیل می باشند:
- HFC227 ea) FM-200, NAFS 227, FE-227)
- HFC125) NAFS 125, ECARO 125)
- HFC23) FE-23)
- HFC236fa) FE-36)
- FK-5-1-12) NOVEC 1230)
استاندارد مرجع طراحی این سیستم ها استاندارد NFPA-2001 بوده و ااکثر این گازها برای حالت تخلیه Total Flooding مناسب می باشند بغیر از گازهایی مانند HFC236fa که برای کاربردهای Local Application مورد استفاده قرار می گیرد.